Çalıştığı iş yerindeki erkeklerin onu devamlı taciz etmesinden yakınan bir kadın danışanımın bilinçaltı anılarına indik. Çocuklukta onu cinsel olarak taciz eden kişi gibi yakışıklı ve ısrarcı erkekleri kendisinin seçtiğini fark ettik. Hatta onları ayartanın ve sınır ihlali yapmalarına izin verenin de kendisi olduğunu görünce çok şaşırmıştı. Bilinçaltı yaşadığı travmayı geçemiyor ve tekrar tekrar bu ortamı oluşturuyordu.

SINIR İHLALİ VARSA CİNSEL HAYATTAN BAHSETMEK ZOR

Bir ilişkide sınır ihlali varsa bu çiftte sağlıklı ve tatminkâr bir cinsel hayattan bahsetmek zordur. Bir insanın ona şiddet uygulayan kişiyi sevmesi veya ona karşı cinsel istek duyması zaten beklenmez. Şiddet varsa kaygı ve korku ortaya çıkar. 6 ay şiddet durmazsa bu kişide hastalık, psikolojik rahatsızlık ve cinsel isteksizlik oluşabilir. Yani sınır koymak, kendini sevmek ve cinsel tatmin olmak zincirin halkaları gibidir. Olumlu veya olumsuz fark etmez, bu halkalardan birisi değişirse, bu hepsine yayılır.

Kendini seven kişi sorunu çözmeye ve olumlu durumu korumaya odaklanır. Rahatsızlığın hastalık getirebileceğini bildiği için faydadan, güzellikten beslenir. Mesela cinsel ilişki yaşadığı kişiye neyi sevip, neyi sevmediğini, isteklerini rahatça söyleyebilir çünkü yatakta, yanındaki kişinin sınırlarına saygı duyarken stresini boşaltmak, bedenine keyif yüklemek ister. Yoksa, “Cinsel isteklerimi söylersem, şu kıyafeti giyersem beni hafif, kötü kadın gibi görebilir!” diye düşünen bir kadın veya eşi ile uygun bir şekilde, istediği kadar cinsellik yaşama hakkı olduğunu bilmeyen bir adam cinsel enerjisini bastırabilir. Bu durum da başka kişilere karşı cinsel isteğini yönetmekte onu zorlayabilir. Başka insanlarla flört edebilir. Bu açıdan düşünüldüğünde tutarlı ve tatminkâr bir cinsel hayat aldatmanın önlemi gibidir.

ÜÇ GÜNDE BİRİSİNİ TANIYIP BAĞLANMAK MÜMKÜN DEĞİL

Devamlı karısını aldatan bir erkek danışanım, cinsellikten sonra suçluluk, utanç ve kendini pis hissettiğinden bahsetmişti. Büyütülürken annesi onun her yaptığını aşağılayarak eleştirdiğini, koşullu sevgiyle büyütüldüğünü fark ettik. Terk edilme, ihmal ve istismar şeması yüksekti. Karısının onu terk edeceğinden korkuyordu ve kendini pis, kötü, sevilmeye değer birisi olarak hissetmiyordu. Yakın ilişki kuramamasının ve tek gecelik ilişkileri seçmesinin en büyük nedeni buydu. Üç günde birisini tanımak ve ona duygusal bağlanmak mümkün değildir.

Peki, kendini sevmek nedir, cinsellikle nasıl bir bağlantısı vardır? Kendini seven kişi yaşamdan ihtiyacı kadar haz ve keyif alır. Bu olumlu duygular şifa getirirken sağlığı korumaya yardımcı olur. Güvenli bağlanmanın anahtarıdır kendini sevmek…

“İstediğimi elde ettim, şimdi para kazanıyorum, güzel bir evim, yeni arkadaşlarım var ve beni seviyor, benimle ilgileniyorlar. Anlayamadığım, ben neden benim kilom ile dalga geçen, sen cinsel ilişkiye girilecek birisi değilsin diyen, beni aldatan, beni döven birisini, eski erkek arkadaşımı özlüyorum!” diye soran bir kadın danışanımın bilinci güzel bir hayata layık olduğunu söylerken bilinçaltı çocukluğundan beri alıştığı düzeni korumak istiyordu. Bilinci mutlu ol derken, bilinçaltı onu şiddet uygulayanın yanına götürüyordu.

Önce kavga edip, sonra cinsel ilişki yaşayan ve bu durumu alışkanlık haline getirmiş bir çiftte “Güzel bir yaşamı hak etmiyorum” inancını görmek de hiç şaşırtıcı gelmez… Nasreddin Hoca fıkrası gibi bir durumdur bu. Hoca anahtarı samanlıkta düşürdüğünü bilirken bahçede arıyormuş. Başka yerde. Böyle olmaz!.. Mutlu olmak istiyorsan, Nasreddin Hoca gibi yapmamalısın ve samanlığa gitmelisin.

MUTLULUK VE CİNSEL İSTEK KENDİLİĞİNDEN GELİR AMA…

Şiddeti durdurduğunda yaşamdan keyif almaya başlarsın. Kendini sevip, ihtiyaç ve isteklerini karşılamaya başladığında mutluluk ve cinsel istek kendiliğinden olur. Zaten su içmek, bir şeyler yemek kadar doğal bir içgüdüdür cinsellik. Onu yok etmeye çalışırsan psikolojin veya davranışların bozulabilirken, onu yönetmeye çalışırsan da mutlu ve sağlıklı olabilirsin. Bilim kanıtladı; otuz dakika cinsel ilişkiye girmek yüz ila yüz elli kalori yaktırır, kalp sağlığını korur, özgüveni artırır, stresi azaltır… Sağlıklı cinsel yaşam çiftler arasındaki bağlılığı desteklerken sevgiyi güçlendirir, ilişkinin kalitesini artırır.

CİNSELLİK YOKSA ROMANTİK BİR İLİŞKİDEN BAHSEDİLEMEZ

Yıllarca saygıyla devam eden bir ilişkide cinsellik yoksa aslında burada kankalıktan, yol arkadaşlığından bahsedebiliriz ama romantik bir ilişkiden asla. Cinsellik romantizm getirir. Tabii sadece cinsellik bir birlikteliği başlatmak veya devam ettirmek için yetmeyebilir. Zaten bir ilişkide cinsellik bir görev, sevdiğini kendinde tutma, cezalandırma, güç gösterisi ve sadece rahatlama aracı gibi görülüyorsa işte burada kendini sevmekten bahsetmek güçtür. Bu ilişki için şemasal yani bilinçaltı yönlendirmesiyle yapılan seçimleri aramak daha doğrudur.

İlk görüşte âşık olmak bilinçaltı seçimidir, şemasaldır. Neyle karşılaşacağını bilemezsin. Yüzü güzeldi, benimle ilgileniyordu, nazikti, parası vardı, kaslıydı gibi seçimler bilinçaltından gelir ve genelde olumsuz sonlanır. Doğru olansa bilinçaltındaki gedikler onarıldıktan sonra kriter belirlemektir. Örneğin ihtiyaç duyduğumda yanımda olsun, yalan söylemesin, aldatmasın, şiddet uygulamasın, çözüm odaklı olsun gibi. Bütün ilişkinin lokomotifi gibi değişmez kriterlerdir bunlar. Tabii onlar olmazsa bilinçaltı seçimi yaparsın, kriterin fazlaysa veya abartıysa da hiç ilişkiye giremezsin. Denge lazım. Denge.

CİNSELLİĞİ DEVAMLI REDDETMEK ŞİDDET SAYILABİLİR

Peki bir ilişkideki sorunu nasıl anlarız? Çiftlerden birisi bilerek veya farkında olmadan cinselliğe uzaksa ve devamlı eşini reddediyorsa, bu durum diğer kişide hazzı elde edememe anksiyetesine yol açabilir. Cinselliği devamlı reddetmek de aslında şiddet sayılabilir ve yanındaki kişinin bütün psikolojisini etkiler.

Cinsel istek bir içgüdüdür ve uygun ortamda uygun kişiyle ilişkiye girmek için devamlı izin almaya gerek yoktur. Bir çiftten birinde cinsel isteksizlik, orgazm olamama, rol yapma varsa bu o kişiyi ilgilendirir. Çözümü de yine o kişiye aittir. Çiftten beklenen birbirini desteklemesidir, birinin cinsel isteği söndürmeye çalışması veya başka kişilerle gidermesi değil. Yani bir kişi cinsel sorununu inkâr edip veya kabul edip önemsemiyorsa bu duruma katlanmak yerine bilimsel çözüm aramak en güzel seçimdir. Ayrıca cinselliği reddeden kişiyi suçlayarak ona uyum sağlayan kişide de bir sorun olabilir. Bilinçaltı haz almasını istemiyor olabilir. Suçlamak sadece çaresizliği büyütür.

BİRİ MUTLUYKEN BİRİ RAHATSIZSA SORUNDUR

Bazı çiftler ayda bir, bazıları altı ayda bir ilişkiye girebilir. Çiftlerden ikisinde de cinsel isteksizlik yapan bir hastalık, ilaç kullanımı, depresyon, travma varsa her şey yolunda ilerler. Yakınlaşma problemi olan, acıdan beslenen bir kişinin bilinçaltı hazzın olmamasını sorundan çok, kazanç gibi görür. Fakat bu çiftlerden birisi cinsel hayatından mutluyken birisi rahatsızsa, işte bu bir sorundur çünkü her insan mutlu olmak için ilişkiye girer. İşte bu noktada ya bu sorunu kendin çözmelisindir ya da destek alınmalıdır.

Zorlama, baskı, tehdit olmadığı ve uygun ortam, uygun koşullar varsa cinsellik yaşanmalıdır çünkü cinsellik olmazsa, bu insanlığın sonu demektir. Cinselliği bakış ülkeden ülkeye, kültüre, dine göre değişebilir. Normal bir durum bu. Zaten bütün dinler, bilim ve hukuk cinselliğe karşı değildir, yaşayış şekli üzerine yoğunlaşmıştır. İster evli olsun ister olmasın, bir kadın veya erkek istemediği halde cinselliğe zorlanırsa, “hayır” dedikten sonra ilişki şiddetle yaşanırsa hukuka göre suç, dine göre günah, psikoloji bilimine göre de ilk bakışta sınır ihlali yapan kişi olarak bilinir. Bu uluslararası geçerliliği olan bir kelimedir ve bütün sözlüklerde ‘hayır’ın anlamı, hayırdır! ‘Cinsel ilişki istiyorum’un anlamı da cinsel ilişki istiyorumdur. İkisi de önemli ve değerlidir.

Lütfen kendine sor ve bir ayı düşünerek cevap ver. Cinsel hayatından memnun musun? Yanıtın evetse devam, değilse artık çözümü fark ettin. Seçme hakkın artık var ve onu kullanmak da, salmak da senin elinde. Sadece senin.

 

Mehmet Çağan

Yazar, Sanat terapisti

Kaynak:

Çocuğumu artık tanıyamıyorum…

Dijital çocuk!

 

Arkadaşları sokakta, oyun parkında gönlünce oynarken, ihtiyaç ve istekleri karşılanıp sevgiyle büyütülen çocukları yaşamın kenarından izleyerek büyüyen yetişkin çocuklar ile çalışıyorum. Büyük lokma ye, büyük laf etme atasözünün doğruluğu her gün farklı bir yaşam hikayesiyle karşıma çıkıyor. Koşullu sevgiyle, aşağılanmayla, aşırı sorumluluk verilerek, şiddet uygulanarak, cinsel veya psikolojik taciz edilerek büyütülen bir ebeveyninin makosenini, yani ayakkabısını ayağına giymeden, bir kilometre o ayakkabıyla yürümeden, empati yapmadan, “Bu insan çocuk yetiştiremiyor!” deyip kestirip atmak çok kolaydır. Ne demiştim; büyük lokma ye, büyük laf etme!..

 

Bir erkek danışanım eşi ile 5 yaşındaki kızının elinden telefonu alamadıklarını, devamlı oyun oynadığından, izlememesi gereken videoları izlediğinden bahsetmişti. Ben de ona “Babasını çağırın, o sorunu çözer!” demiştim. Bana, “Hocam babası benim!” demişti. Ben de ona “bir çocuğun elindeki oyuncağı, yetişkin bir çocuğun alamayacağından ve nedenlerinden” bahsetmiştim.

 

Çocuğuna ya her zaman “hayır” diyen katı ya da devamlı “evet” diyerek sınır koyamayan ebeveynlerin yetersizlikleri, bilgisizlikleri 21. Yüzyılın en büyük gelişimi olan internet devrimi, akıllı telefonların her eve girmesi ile ortaya çıktı. Çocuğun azması, yaramazlık yapması, sorması, hoplaması, zıplaması normalken ebeveyn olma sorumluluğunu yerine getiremeyen bir kişi çocuğu yönetemezse onu bir yük olarak görmeye başlar ve onun gelişimi için değil, onu susturmak için telefonu eline verir. Çocuk odasından çıkmaz, yaramazlık yapmadan öylece bir ağaç gibi sessizleşir. Bu durumu ebeveyn çocuğum “efendi ve uslu” diye tanımlarken kendini başarı olarak görür. Tabii çocuğun büyümesiyle beraber kar tanesi sorunlar, çığa dönüşmeye başlar.

 

Bu çocuğa ne oldu böyle? Çocuğumu artık tanıyamıyorum… Bir köpeği evde büyütüp vahşi doğaya salarsan, onun hayatta kalması zorlaşırken, av olması kolaydır. Sanal dünyada aşırı vakit geçiren bir kişinin gerçek hayata alışmasında da aynı zorluklar geçerlidir. Mesela sahte özgüvene sahip olan sanal alemin aslanları, gerçek bir tehlikede kaçacak delik bulamayan fare gibi çaresizleşiyorlar. Onlar gerçek hayatta sorun çözmeyi bilmiyorlar; çünkü çözüm odaklı bilgi toplamadan ve sorgulamadan uzaklar. Google hazretlerine yazıp kopya çekmek daha kolaydır çünkü. Sadece okulda kopya çeken çocuklar, şimdi bütün hayatını kopya çekerek yönetmeye çalışıyorlar. Kopyaya alışmış bir zihinde “zekâ ve sorun çözme becerisi” körelir.

 

Rodin’in düşünen heykeli dünyada müzelere, üniversite binalarına dikilirken, Türkiye’de Akıl Hastanesi önüne dikilirse atasözleri de ona uygun oluşur; çok düşünürsen delirirsin. Düşün düşün b.kt.r işin, insanın başına ya meraktan ya… Karşında delirmeyi göze alacak kadar çok sorgulayan bir yazar ve sanat terapisti duruyor. Doğru sorgulamak zihni besliyor; sorguladıkça, anladıkça ve her yeni gerçek bilgiyi fark ettiğinde bir sorunun onlarca çözümünün olduğunu fark edersin. Yani doğru bilgi, doğru sorgulama tekniği faydalıdır.

 

Birçok danışanım ve hatta çevremdeki birçok insandan “Bu çocuk bizi hiç takmıyor, hayatta bir amacı yok, gece gündüz elinde telefon, mücadele ruhu yok, öfkeli, kaygılı, çekingen, odaklanamıyor, ders çalışmıyor, arkadaşları ile oynamıyor ve kaba. Biz böyle değildik, annemize ve babamıza söz söyleyemezdik, onların özgüveninin olması güzel ama burada bir gariplik var!” diye serzenişleri duyuyorum.

 

Özgüven ile ukalalığı, böbürlenmeyi, sınır ihlalini birbirinden ayırmak gerekir. Sınır koymayı bilmeyen, olumsuz düşünce ve duygularını rahatça söyleyemeyen, hayır diyemeyen birisi bu ayrımı yapamayabilir. Buradaki eksiklik değerler, saygı ve kültürdür. Sanal dünyada günde en fazla 3 saatten fazla vakit geçiriyorsa bir çocuk, onu internet büyütüyor demektir. Bilinçaltı tekrar tekrar dinlediği şeyi sahiplenir. Bu çocuk ne izliyor ne öğreniyor da böyle olumsuz değişiyor?  İşte asıl sorun budur. Zihne devamlı ve kontrolsüz bilgi girişi.

 

Sanal dünyanın hedefi bilinçaltı yönlendirmeleri olduğu için ebeveynler tehdidin büyüklüğünün farkında değiller, hatta belki onlar da aynı tuzağın içindeler. Subliminal mesajlar, zihin kontrolleri, psikolojik savaş, 25 kare tekniği, abartı cinsel içerikli yayınlar, bilgi kirliliği, bunları gözle göremezsiniz çünkü. Kötü ellerde oyun bir tuzağa dönüşebiliyor. Mesela Hitler, Nazi ordusunun oyuncağını yaptırmış ve çocuklara oynatıp, o çocuklar büyüyünce kendi ordusuna asker yapmayı planladı ve böyle de oldu.

 

İnsanlar gerçek hayattan uzaklaştırılıp, sanal dünyaya hapsediliyor. Corona dönemini çıkartırsak, genelde yalnızlık korkusu, değersizlik, yetersizlik inancı olan, kendini sevilmeye layık görmeyen, içe kapanık, yakın ilişkiden kaçan, ihmal ve istismara uğramış, şiddet görmüş, kaygı sorunu olan, sosyalleşemeyen, takıntılı, paranoyak, güvenli bağlanamayan, boşanmış, ebeveyn sevgisi alamamış kişiler internet tüccarlarının en aradığı avlardır.

 

DSM-5 bölüm 3de “dijital oyun bağımlılığı, internette oyun oynama bozuklukları” diye bir bozukluk tanınmaya başladı. Bu sorun ciddi bir noktaya ulaştı. Buradaki bağımlılık nereleri tahrip ediyor? Ruhu, psikolojiyi, sosyalleşmeyi ve davranışı. Yani insanın bütün varlığını. DSM-5’te muhtemelen yer almayacak olan bir madde de ben ekleyeyim, DEĞERLERİN BOZULMASI. Her ağacın alışık olduğu bir coğrafya ve toprak vardır. Kendi kültürümüzü geliştirmek yerine, dijital ortamda onlar yok ediliyor.

 

Sanal oyun ile gerçek oyun arasında bir fark vardır. Gerçek oyunu canın istemediğinde, iki kişilik bir oyunsa, oyun arkadaşı bulamadığında bırakabilirsin, ama sanal oyun, sanal alemde işler farklı yürüyor. Her an oyun arkadaşı bulabiliyorsun ve seni sanallıkta tutmak için yüzlerce insan çalışıyor; dikkatini, algını yönetmek, seni gerçeklikten uzaklaştırmak için.

 

Peki çözüm ne? Sorumluluk almak ve gerçek, bizi çözüme götüren bilgidir. Neden oyun oynarız? Akıl ve zekâ oyunlarını bilenler her şeyin farkındalar, oyun oynamak zihni geliştirir. Bazı holdinler yönetici almadan önce onlarla oyun oynarlar; çünkü oyun esnasında onun nasıl birisi olduğunu keşfederler. Hilebaz, çakal mı, yoksa etik, adil birisi mi? Veya kedileri izle, dişi kediler yavrularıyla oynayarak onları hayata hazırlarlar. Oyun oynamak zamanı öldürmek veya çocuğu susturmak için yapılmaz, onun gelişimi ve hayata hazırlanması için olmalıdır.

 

Hiroşima atom bombasından sonra Japonya’da ilk gelişen sanayi sence hangisidir? Gıda, otomotiv, beyaz eşya değil, oyuncak fabrikalarıdır. Ağabeyim Sunay Akın’ın İstanbul Oyuncak Müzesi’ndeki oyuncaklara ve hangi ülkelerin oyuncağa değer verdiğine bir bakın. Bugünün “Süper güç” diye adlandırılan ülkelerin oyuncak sektöründe ne kadar gelişmiş olduğunu göreceksiniz. Uzay odasındaki oyuncaklarda ağırlıklı olarak Rusya ve Amerika’yı görebilirsiniz. Bu iki ülke de uzaya gitti. Bunların hepsi sence tesadüf mü? Yoksa planlı mı?

 

Lafın kısası, zihnindeki bilgi ve anladıkların bütün hayatını yönetiyor.

 

Çözüm ne?

1. Kota koymak, en fazla bir günde 18 yaş altı bir saat. Yetişkinlerde 2 saati geçmemeli.
2. Telefonun bildirimlerini kapatmak.
3. Kolay ulaşımı zorlaştırmak, bütün sosyal ulaşım butonunu bir klasöre koymak.
4. İMesela instangram hesabından “çıkışa yaptan” çıkmak. Şifre ile giriş yapmak.
5. Corona günlerinde ise, interneti verimli kullanmayı öğrenebiliriz. Sesli veya pdf kitap, sinema, belgesel, tiyatro, müzik ile meşgul olmak. Ekrana bakma sürelerine dikkat etmek. Sanal alemde hap bilgiler vardır, hap bilgi değil, gerçek, bir konuyu geniş inceleyen makaleler, kitaplar, filmler, belgeseller gibi bilgiler bizi gerçek hayat için hazırlar.
6. En önemli de çocuğun senden gördüğünü yapar ve sen onun rol modelisin. Çocuğuna için kaliteli zaman ayır. Akşam yemeklerinde aile birlikte otursun ve en azından bir saat muhabbet edilsin. Muhabbet candır ve en güzel öğrenme aracıdır.

 

Muhabbetimiz sonsuz olsun.

Mehmet Çağan

Yazar, Sanat terapisti

 

Kaynak:

Bazen acı doldum bazen de hüzün 1
Hasreti içimde taşımaktayım 1
Kimseye kalmadı diyecek sözüm 2
Çırpına çırpına yaşamaktayım 2
Ben ne günler gördüm ben ne günler 12
Derdimi söylesem kimler dinler 6
Halimi görseler dağ taş inler 6
Ben ne günler gördüm ben ne günler
Gönlümü yerden yere vurdular… 1

Bu bir şarkı sözü, türü arabesk, parçanın çalma süresi 5 dakika 6 saniye, yorumlayansa Cansever. Yanda gördüğünüz rakamlar da bir kere dinlediğinizde o cümlenin ne kadar tekrarlandığını gösteriyor.

Olumsuz bir olayda her insanın düşüncesi, hissettiği duygu, bu duygunun şiddeti veya tepkisi birbirinden farklı olabilir. Aynı olumsuz durumda karşısında kimi ayılıp bayılırken siz bu durumu doğal karşılayabilirsiniz. Normal bir durum bu. Her insan üzüntüsünü yaşama ve boşaltma şekli vardır ve bu durumlar herkeste farklı olabilir. Ailemiz, komşularımız, eğitimimiz, izlediğimiz ve dinlediğimiz şeyler bu ortamı hazırlar. Birinin seçimine bakarak onu beğenmemek yargılamaktır. Bu Kızılderili sözü her şeyi özetliyor: Onun hakkında konuşmadan önce karşındakinin makosenini giy ve 1 kilometre yürü. Sonra onun hakkında konuş. Sempati yapmadan empati yaparak yani kendini korumayı düşünerek onu anlayabilirsin. Cehennemin içinde yani şiddetin kucağında ruhun aradığı ile cennet bahçesinde, şifa pınarının kenarında dinlenen kişinin aradığı farklıdır. Normal bir durum bu.

Şimdi ben arabesk dinleyen kardeşlerimi, abilerimi, annelerimi yargılamadan uzak bir şekilde bilimsel olabilecek yeni bir bakış açısı getirmek istiyorum… Danışanlarımın hangi müziği dinlediğini önemserim çünkü sanat dallarından bilinçaltını en çok etkileyeni ve en çok dikkat edilmesi gerekeni müziktir. İstediğin parçaya her gün kolay bir şekilde ulaşabilirsin. Arabada, uçakta, evde, televizyonda, birisinin Wi-Fi’sini kullanıp bilgisayarınla dinleme imkânın hep vardır. Sevdiğin bir parçayı her an tekrar tekrar dinleyebilirsin.

Peki tekrar etmenin bilinçaltına etkisi nedir? Tekrar ettiğin her şey bir müddet sonra damla damla bütün hayatına yayılmaya başlar. Duygun, düşüncen, alışkanlıkların ve en sonunda da davranışın değişir. Buna domino etkisi diyorum. Bir şey değişirse ve tutarlı bir şekilde bu değişim devam ederse bu durum her şeye etki eder. Herkes bu değişimden payına düşeni alır. Olumlu veya olumsuz olsun fark etmez.  İç dünyanda başlayan zamanla dışarıdan fark edilmeye başlar. Bu yüzden istemediğin bir değişimi davranışa dönüştürmeden durdurmak en iyisidir. Bunun için de tekrar ettiğin şeyleri bir kağıda yazmalısın. Sonra devam ettirmeyeceklerini seçmelisin. Bilinçaltı kodlamasının ilk ve en etkili kuralı bu gözüküyor; tekrar tekrar dinlediğin, mırıldandığın her şey bilinçaltına yerleşir ve sen farkında olsan da olmasan da bütün hayatına yayılır.

Bir anıyı sana hatırlatan şarkılar bilinçaltının en derinindeki kasaya konur. Hiç beklemediğin bir anda, mesela çok mutlu olduğun bir anda cebinden çıkardığın ekranı korumalı telefonunla internette gezinirken eskilerden bir parça gözüne ilişebilir…  “Ben ne günler gördüm ben ne günler…” Birden kendini geçmişte bulabilirsin. Bedenin şimdi buradayken, her şey olumluyken ruhuna kar yağabilir. Evet, bu olabilir. Bu şarkıyı dinledikten sonra gökyüzü tüm güzelliğini sana sunsa da bilinçaltındaki anılar sen farkında olmadan kasadan çıkmış, iç dünyanda sahte yağmurlar yağmaya, gök gürlemeye başlamıştır. Bedenin şimdi buradayken zihnin artık geçmiştedir. Geçmişin hipnozundasındır ve içsel çatışma yaşarsın.

Sanatın mutluluk, aşk kadar acıyı da anlatması gerekir. Bir sanat eseri seni daha depresif, saldırgan, öfkeli veya daha da karamsar yapıyorsa orada durmamalısın. Üzüntüyü dahi anlatırken sanatın onarması gerekir aslında. Peki buradaki sorun ne? Yaşadığın üzüntüyü daha da büyütüp yaraya tuz basan parçalar, sanat eserleridir asıl sorun. Mesela dürtüsünü, öfkesini yönetemeyen, bağımlı, şiddet uygulamaya eğilimli bir kişiye bu parçayı tekrar tekrar dinlettiğinizde olumsuz duyguları büyüyebilir, bu kelimeler onu burnundan solumaya başlatabilir. Sonra haberlerde “Kadına şiddete hayır” diyen pankartları görürsünüz. Aslında “Kadına şiddete hayır” demekten daha önemlidir “Sanatta, dizilerde, filmlerde, şarkılarda, eğitimde,  oyunda şiddete yöneltmeye hayır” demek. Amaç sorun çözmek mi yoksa oy toplamak mı? Sonuca götürmeyen düşünceyi tekrar etsen de seni sonuca götürmeyecek işte. İnanıyorum ki “Yarayı oluşturan bıçağın değil, iyileştiren merhemin adıdır sanat.” Sanat, savaş sanatını değil, barış sanatını öğretmelidir. Gözüne sertçe yumruk atanın kolunu sertçe tutmayı göstermelidir yani veya gözünün neden mor olduğunu. İnsanı daha da saldırganlaştırmak için değil, yaptığı hatayı ona göstermek için. Güzellikleri ekmek, gerçek sevgiyi büyütmek, yaşamı kolaylaştırmak için vardır.

Yazının başındaki parçaya geri dönelim ve sırları birlikte çözmeye çalışalım. “Ben ne günler gördüm ben ne günler (12), Derdimi söylesem kimler dinler (6), Halimi görseler dağ taş inler (6)” kere tekrar ediliyor. Siz bu parçayı üç defa dinlediğinizde, 36 ben ne günler, 18 derdimi söylesem, 18 Halimi görseler telkinine dönüşür, 10 defa dinlediğinizde 120, 60, 60… Bu nakaratta oluşabilecek duygular ve inançlar herkeste değişebilme özelliği olsa da ortak olarak şöyle diyebiliriz; üzüntü, çaresizlik, anlaşılamama, kendine acıma… Şarkı sözünün diğer düşüncelerini de hesaba katarsak depresyon zaten kapıda… Her sanatçıdan beklenen, travmatik bir çocukluk yaşayan Müslüm Gürses’in en son ‘Affet’, ‘Nilüfer’ gibi eserleriyle yaptığı gibi insanları şaşırtmaktır. Çünkü şiddete eğilimli insanların en derininde aslında korkudan saçak altına sığınmış, üzülen, öfkeli, korkan bir çocuk vardır. Bu duyguları bastırıp, onlarla yüzleşemezler. Yaraya tuz basan şarkı sözleri ve müzikler o öfkeli, yaralı çocuğu çaresizliğe sürükleyebilir. Oysa onun sevgiye, anlaşılmaya, yaralarının sarılmasına ihtiyacı vardır.

Barış Manço’nun ‘Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’ şarkısının sözleri:

Yaz dostum
Güzel sevmeyene adam denir mi?
Yaz dostum
Selam almayana yiğit denir mi?
Yaz dostum
Altı üstü beş metrelik bez için
Yaz dostum
Boşa geçmiş ömre yaşam denir mi?

Bu şarkı dinleyeni içsel olumlu bir şekilde içsel sorgulatmaya, gerçek kendini keşfetmeye yöneltiyor. Can Attila’nın ‘Hamamda İlk Gözyaşları’ ve Zülfü Livaneli’nin ‘Mutluluk’ film müziği bestesi acının her halini olduğu gibi enstrümantal bir şekilde sana hissettirir.

Psikoloji yüksek lisansında proje ödevim, metafor kullanımı ve müziğin insanlara etkisiydi. Yirmi yıldır kitap yazan birisi olarak diyebilirim ki “Ben ne günler gördüm ben ne günler” diye bir şarkı sözünü bu kadar güzel, içten yorumlayan bir sanatçının, bilinçaltında acı geçmişi olabilir. Kurdun yediği ayazı sadece kendisi bilir. Anlıyorum çünkü sanat eseri, sanatçının iç dünyasının aynasıdır. Ve sanatçı hissettiği suda yüzer, orada üretir, burada sorun yok; asıl sorun kendisini geliştirecek, onu mutluluğa, sevgiye, sakin bir yaşama yakınlaştıracak eserleri seçmeyen, dilinde mutluluk eksik olmayan ama bunun için hiç emek harcamayan, bilinçaltında acıdan beslenen dinleyicilerdedir. Bunun durumun düzelmesi için de söylediğiyle davranışları uyuşan, mutluluktan beslenen insanların sayısının artması gerekir. Çünkü o zaman herkes aradığına ulaşacak; mutluluğa.

 

Kaynak:

Hayatına tanıklık eden bu insan seni seviyor mu yoksa dövüyor mu? Sana yardım ederken her hareketini, her yaptığını eleştiriyor mu? Seni seviyorum derken beden diliyle veya ses tonuyla sana küfrediyor mu? Eğer yanıtın evetse, bu kişi maske takıyor olabilir. Yani sana A’yı verirken sen farkında olmadan senden C’yi alabilir…

Boşanmanın eşiğine gelen danışanımın iyi niyetli kocası onu işe daha kolay gitmesi için araba almaya, kredi çektirtmeye ikna etmiş. “Ben bunu ödeyemem” derken, kocası, “Rahat ol, ben varım, sen bu arabaya layıksın!” diyerek o olmadan ödeyemeyeceği kadar yüksek borca girmesini sağlamış.  “O benim iyiliğimi düşünürken bana nasıl zarar verebilir?” diye başladığımız seansın sonunda, kocasının ona kredi çektirerek hem ayrılığı geciktirmiş hem de kendi bilinçaltından gelen “El alem ne der” baskısını hafifletmiş olduğunu gördük. Burada kocasının sekonder yani ikinci bir kazancı da vardı; kendisi için değil, komşularının “Adama bak bir kadını yönetemedi” düşüncesini önemsediği için ilişkisine devam etmek istiyordu.

Sekonder kazançlar bilinçaltını besler ve maske taktırır. O insanı net göremeyebilirsin ama ona konduramasan da bir şeyler hissedersin. Bir gün öyle, bir gün böyle davranır yani tutarsızdır. Böyle bir durumu bir ilişkide hiç istemeyiz çünkü denge yitimine neden olur. Sen, “Bana asla bir şey olmaz, biz ne insanlar gördük” diye düşünürken, asla, asla denmeyeceğini kendinden uzaklaştığında fark edersin. Ne de olsa üzüm üzüme baka baka kararır, uyum bizim doğamızda var. 20 gün, 40 gün, 6 ay ya da bir yıl sonra bilinçaltın sen farkında olmadan, kendiliğinden değişir. Bir bakarsın ki tutarsızlık artık sana doğal gelmeye başlar. Lütfen hep hatırla; uyum bizim doğamızda var. Kötülüğe de güzelliğe de adım adım, damla damla yaklaşırız, bu olumsuz gidişi fark etmezsen bir yıl sonra artık değişmişsindir. Birdenbire “Ne pisliği efendim, burası mis gibi gül bahçesi!” demeye başlarsın. İşte ben buna geçmişin hipnozu, uyku diyorum.

Şiir terapi için hazırladığım Aşığın Arsız Nefesi kitabımda şöyle yazmıştım:

“Tavadaki balığa 

Deniz senin yerin denir mi?

Sence 

Balık buna inanır mı? “

Tavadaki balık ile uykudaki, kör olan insanı anlatmaya çalıştım. Bu granit tavayı tutanlarda tutarsız, sinsi, asıl niyetini gizleyen insanlardır. Mantıklı, şık, Türkçeyi doğru konuşan, anlayışlı ve eğitimli bir insanın sana böyle yapacağı genelde düşünülmez. Bir gün pahalı bir lacivert takım elbiseli, güzel sesli adam yeni gelen kadına “Size bir şey ikram edebilir miyim?” diye sormuş. Kadın, “Ne kadar nazik bir beyefendisiniz” demiş ve devam etmiş: “Herkes sizin gibi olmuyor. Bazı insanlar var ya…” Adam merakla, “Bazı insanlar derken kimi kastettiniz?” demiş. Kadın, “Hani, şöyle boynuzları olan, kuyruklu, kırmızı renkli, anlasanıza işte, şeytan, tutarsız, sinsi erkekler. Onlardan nefret ediyorum!” Adam, “Hanımefendi yoksa siz de mi o dedikodulara inanıyorsunuz? Ben öyle birisi değilim!” demiş. Bu söylediğim herkes için böyle olacak anlamına gelmiyor. Fakat bir yerde bir tutarsızlık varsa gizli saldırı, manipülasyon olabilir. Bu kesin değildir ama olma ihtimali yüksektir.

Uyursan körsündür, körsen uyursun. Geçmişin hipnozundan çıkmak ister misin? Tutarsız kişinin söylediğiyle yaptığına odaklanmalısın. Sana bütün imkanları verip bir yandan da senin yeşeren özgüven dallarını mı kırıyor? O “Bir daha seni üzmeyeceğim” derken ve bu yemini devamlı edip bozarken ona inanıyor musun? Önce bunları sorgulamalısın. Yani bunları fark edip olumlu bir adım atmıyorsan, at-mış gibi davranıyorsan veya “Senden nefret ediyorum ama beni terk etme” diyorsan, bil ki artık onu sorgulamana gerek kalmadı. Acıdan besleniyor olabilirsin. Aslında kendi mutluluğunun önündeki engel sensin.

Bir danışanım onunla ilgilenen, ona hoşgörülü davranan insanları seçmek yerine ona şiddet uygulayan, oyuncu, hilebaz kişileri sevdiğini söylüyor, bir yandan da mutlu olmak istiyor, dayak yemek istemiyordu. Buradaki tutarsızlığı sen de fark ettin değil mi? Söylediği ile yaptığı uyuşmayan, tutarsız insanın koynuna giren de tutarsızdır ama o bunun farkında bile değildir. Suçlamak sadece çaresizliği büyüteceğinden gerçek çözüme yönelmek işimizi kolaylaştırır.

Çözüm: Geçmişin hipnozundan çıkmak için kendi bilinçaltını keşfet çünkü bulanık suda yüzüyorsan, bu senin seçimin.

 

Kaynak: